استیکینگ ارز دیجیتال یکی از روش‌های کسب درآمد از طریق ارزهای دیجیتال است که در شبکه‌های بلاک چین اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS) استفاده می‌شود. در این روش، کاربران تعدادی از ارزهای دیجیتال خود را به عنوان سهام یا “استیک” در شبکه قفل می‌کنند تا به تأمین امنیت شبکه و پردازش تراکنش‌ها کمک کنند. در ازای این کار، آنها پاداشی را دریافت می‌کنند که معمولاً به همان نوع ارز دیجیتالی است که استیک کرده‌اند. استیکینگ برخلاف استخراج (Mining) که نیاز به قدرت پردازشی بالا و مصرف انرژی زیاد دارد، به انرژی کمتری نیاز دارد و از این رو به عنوان یک روش سازگار با محیط زیست برای تأمین امنیت شبکه‌های بلاک چین و تولید بلاک جدید مطرح است.
کاربرانی که ارزهای دیجیتال خود را استیک می‌کنند، می‌توانند به طور مستقیم از طریق کیف پول‌های دیجیتالی که این قابلیت را پشتیبانی می‌کنند یا از طریق پلتفرم‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال که سرویس‌های استیکینگ را ارائه می‌دهند، اقدام نمایند. میزان پاداش دریافتی معمولاً بر اساس میزان ارز استیک شده، مدت زمان استیکینگ، و سایر عوامل مرتبط با پروتکل شبکه تعیین می‌شود.
مقایسه استیکینگ ارز دیجیتال و هولد کردن
هولد کردن و استیک کردن دو استراتژی متفاوت در سرمایه‌گذاری رمز ارزها هستند که با اهداف و مکانیزم‌های مختلفی کار می‌کنند. در اینجا به تفاوت‌های کلیدی بین این دو استراتژی می‌پردازیم.
۱. هولد کردن (Holding)
معنا: هولد کردن به سادگی به معنای نگه داشتن رمز ارز در کیف پول دیجیتالی برای مدت زمان طولانی است، با این امید که ارزش آن در آینده افزایش یابد.
هدف: هدف از هولد کردن، کسب سود از رشد قیمت طولانی‌مدت ارز دیجیتال است.
پاداش/سود: در هولد کردن، سود مستقیمی از طرف شبکه یا پروتکل دریافت نمی‌شود. سود حاصل صرفاً از افزایش ارزش بازار ارز دیجیتالی است که نگهداری می‌شود.
۲. استیک کردن (Staking)
معنا: استیکینگ ارز دیجیتال فرآیندی است که در آن کاربران رمز ارزهای خود را در یک شبکه اثبات سهام (Proof of Stake) قفل می‌کنند تا به امنیت و عملیات شبکه کمک کنند استیکرها می‌توانند پاداش‌هایی دریافت کنند.
هدف: افزایش امنیت شبکه و پشتیبانی از عملیات آن از طریق شرکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری مانند تولید بلاک یا رأی‌گیری. همچنین کسب درآمد از طریق پاداش‌های استیکینگ.
پاداش/سود: کاربران پاداش‌هایی را به صورت ارز دیجیتال دریافت می‌کنند، که این پاداش‌ها بر اساس مقدار ارز استیک شده، مدت زمان استیکینگ، و دیگر عوامل تعیین می‌شود.
تفاوت‌های کلیدی استیکینگ و هولد
مشارکت فعال: استیک کردن نیاز به مشارکت فعال در شبکه دارد، در حالی که هولد کردن فقط به نگهداری ارز نیاز دارد.
کسب درآمد: استیکینگ امکان کسب درآمد از طریق پاداش‌های شبکه را فراهم می‌آورد، در حالی که سود هولد کردن تنها از افزایش ارزش بازار رمز ارز ناشی می‌شود.
استیک کردن ارزهای دیجیتال چگونه صورت می‌گیرد؟
استیکینگ ارز دیجیتال در شبکه‌های بلاک چین با اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS) کار می‌کند و فرآیندی است که از طریق آن کاربران برای کمک به عملیات و امنیت شبکه، رمز ارزهای خود را “استیک” یا قفل می‌کنند. در ادامه، مراحل و چگونگی کارکرد استیکینگ را بررسی می‌کنیم.
۱. قفل کردن ارزها
کاربران تعداد مشخصی از واحدهای یک ارز دیجیتال را در کیف پول‌هایی که قابلیت استیکینگ دارند، قفل می‌کنند.
۲. شرکت در فرآیند تأیید تراکنش
در شبکه‌های PoS، استیکرها (یا شاهدان) به جای ماینرها (در سیستم‌های اثبات کار)، نقش مهمی در تأیید تراکنش‌ها و تولید بلاک‌های جدید ایفا می‌کنند.
۳. دریافت پاداش
به عنوان پاداش برای کمک به امنیت و پایداری شبکه، استیکرها پاداش‌هایی را به صورت رمز ارز دریافت می‌کنند. میزان پاداش بر اساس مقدار ارز استیک شده، مدت زمان استیکینگ، و قوانین شبکه مشخص می‌شود.
۴. چگونگی انتخاب استیکرها
برخی شبکه‌ها از مکانیزم‌های تصادفی برای انتخاب استیکرها به عنوان تولیدکننده‌ی بلاک بعدی استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر عواملی مانند مقدار استیک، مدت زمان استیک، و حتی شهرت در شبکه را در نظر می‌گیرند.
استخر استیکینگ چیست؟
استخر استیکینگ (Staking Pool) در دنیای ارز دیجیتال، مفهومی است که امکان مشارکت گروهی کاربران را در فرآیند استیکینگ فراهم می‌کند، به ویژه برای کسانی که ممکن است به تنهایی نتوانند مقدار زیادی ارز دیجیتال را استیک کنند یا به آستانه‌های لازم برای مشارکت مستقیم در استیکینگ نرسند. در ادامه، به بررسی کارکرد و مزایای استخرهای استیکینگ می‌پردازیم.
کارکرد استخر استیکینگ ارز دیجیتال
۱. تجمیع منابع: در یک استخر استیکینگ، شرکت‌کنندگان مقادیر مختلفی از ارز دیجیتال خود را به منظور ایجاد یک سهم بزرگتر قفل می‌کنند. این کار به آنها اجازه می‌دهد تا به عنوان یک واحد در شبکه شرکت کنند.
۲. افزایش شانس مشارکت در فرآیند استیکینگ: با افزایش مقدار کلی ارز دیجیتال استیک شده در یک استخر، احتمال انتخاب شدن برای تولید بلاک جدید و دریافت پاداش‌های مربوطه افزایش می‌یابد.
۳. تقسیم پاداش: پاداش‌های حاصل از استیکینگ بر اساس میزان سهم هر شرکت‌کننده در استخر تقسیم می‌شوند، پس از کسر هزینه‌های مربوط به مدیریت استخر.
مزایای استخر استیکینگ
دسترسی آسان‌تر: استخرهای استیکینگ امکان مشارکت در فرآیند استیکینگ را برای افرادی که نمی‌توانند به تنهایی مقدار زیادی ارز دیجیتال را استیک کنند، فراهم می‌آورند.
کاهش آستانه ورود: کاربران با سهم‌های کوچکتر می‌توانند در فرآیند استیکینگ ارز دیجیتال شرکت کنند و از پاداش‌ها بهره‌مند شوند.
افزایش احتمال دریافت پاداش: به دلیل حجم بزرگتر ارز استیک شده، استخرها احتمال بیشتری برای انتخاب شدن به عنوان تولیدکننده بلاک دارند و این موضوع منجر به دریافت پاداش‌های بیشتری می‌شود.
انواع روش های استیک کردن ارز های دیجیتال
استیکینگ ارزهای دیجیتال می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی انجام شود، که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب روش مناسب بستگی به اهداف، میزان دانش، و منابع موجود شما دارد. در ادامه، برخی از رایج‌ترین روش‌های استیک کردن رمز ارزها را بررسی می‌کنیم.
۱. استیک کردن مستقیم
این روش به شما امکان می‌دهد به طور مستقیم از طریق کیف پول رسمی یک ارز دیجیتال یا از طریق نرم‌افزار مخصوص به شبکه، رمز ارزهای خود را استیک کنید. کنترل کامل بر روی رمز ارزهای استیک شده و احتمال دریافت پاداش‌های بیشتر به دلیل عدم وجود واسطه از مزایای این روش به حساب می‌آید. گاهی ممکن است این فرایند نیاز به دانش فنی بیشتری برای راه‌اندازی و مدیریت داشته باشد. برخی اوقات هم نیاز به حداقل مقدار برای استیک کردن وجود دارد.
۲. استخرهای استیکینگ
شما می‌توانید رمز ارزهای خود را به یک استخر استیکینگ بسپارید، جایی که منابع با سایر شرکت‌کنندگان تجمیع می‌شود تا شانس دریافت پاداش افزایش یابد. این روش می تواند باعث کاهش آستانه ورود برای استیک کردن و افزایش احتمال دریافت پاداش شود. در این روش هزینه‌های مدیریتی و کمتر بودن کنترل بر روی ارزهای استیک شده وجود دارد.
۳. صرافی‌های ارز دیجیتال
برخی از صرافی‌های ارز دیجیتال امکان استیک کردن را مستقیماً در پلتفرم خود ارائه می‌دهند. این فرآیند ساده است و نیاز به دانش فنی پیچیده ندارد.
در این روش ریسک‌های امنیتی مرتبط با نگهداری ارزها در صرافی وجود دارد. ممکن است صرافی‌ها هزینه‌هایی برای این سرویس دریافت کنند.
۴. کیف پول‌های سخت‌افزاری
برخی از کیف پول‌های سخت‌افزاری پیشرفته امکان استیکینگ ارز دیجیتال را از طریق دستگاه خود فراهم می‌آورند.
نحوه استیکینگ در تراست ولت
برای استیک کردن رمز ارزها در کیف پول‌های دیجیتال مانند تراست والت (Trust Wallet) و اتمیک والت (Atomic Wallet)، فرآیندهای مشابهی وجود دارد که به شما امکان می‌دهد از دارایی‌های خود در این کیف پول‌ها پاداش کسب کنید. در اینجا، مراحل اساسی برای انجام استیکینگ در تراست والت آورده شده است.
۱. نصب و راه‌اندازی کیف پول: ابتدا تراست والت را از فروشگاه‌های رسمی دانلود و نصب کنید.
۲. انتقال رمز ارز به کیف پول: رمز ارزی که می‌خواهید استیک کنید را به کیف پول خود انتقال دهید.
۳. یافتن گزینه استیکینگ: در بخش دارایی‌ها، روی ارزی که می‌خواهید استیک کنید ضربه بزنید، سپس گزینه «استیک» یا «Stake» را انتخاب کنید.
۴. انتخاب والیدیتور: لیستی از والیدیتورها (Validator) یا تأییدکنندگان نمایش داده می‌شود. یکی از آنها را بر اساس شهرت و پاداش پیشنهادی انتخاب کنید.
۵. وارد کردن مقدار استیک: مقداری را که می‌خواهید استیک کنید وارد کنید و دستورالعمل‌ها را دنبال کنید تا فرآیند تکمیل شود.
الگوریتم اثبات سهام چه ارتباطی با استیکینگ دارد؟
گواه اثبات سهام (Proof of Stake، PoS) یکی از الگوریتم‌های اجماع در بلاک چین است که به طور مستقیم با فرآیند استیکینگ ارتباط دارد. در سیستم‌های بلاک چین که از PoS استفاده می‌کنند، استیکینگ به عنوان روشی برای تأمین امنیت شبکه و تأیید تراکنش‌ها عمل می‌کند. در ادامه، ارتباط بین PoS و استیکینگ و نحوه کارکرد آن توضیح داده می‌شود.
استیکینگ سرد چیست؟
استیکینگ سرد (Cold Staking) یک روش در فرآیند استیکینگ است که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های خود را بدون نیاز به نگهداری دائمی آنلاین کیف پول، استیک کنند. این روش از امنیت بالاتری برخوردار است زیرا اجازه می‌دهد کاربران دارایی‌های رمزنگاری شده خود را در کیف پول‌های سخت‌افزاری یا سایر روش‌های نگهداری سرد (خارج از شبکه) نگهداری کنند، در حالی که همچنان در فرآیند استیکینگ شرکت داده می‌شوند.
کارکرد استیکینگ سرد
۱. امنیت بالا: کاربران با نگهداری دارایی‌های خود در کیف پول‌های سرد، از امنیت بالاتری برخوردار می‌شوند زیرا کیف پول آفلاین است و دسترسی غیرمجاز به دارایی‌ها دشوارتر است.
۲. استیکینگ بدون آنلاین بودن: کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را برای استیکینگ قفل کنند بدون آنکه نیاز به نگهداری کیف پول در حالت آنلاین باشد. این امر ریسک حملات سایبری را کاهش می‌دهد.
۳. فرآیند استیکینگ: در استیکینگ سرد، کاربران اغلب نیاز به انتخاب یک والیدیتور یا نودی دارند که به نمایندگی از آنها در فرآیند استیکینگ شرکت کند. پاداش‌های استیکینگ به طور مستقیم به کیف پول سرد کاربر ارسال می‌شود.
مزایای استیکینگ سرد
- امنیت بیشتر: کاهش ریسک سرقت دارایی‌ها به دلیل نگهداری آفلاین
- راحتی: کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را استیک کنند بدون اینکه نیاز به مانیتور کردن دائمی یا نگهداری کیف پول آنلاین داشته باشند.
- دسترسی به پاداش‌ها: امکان دریافت پاداش‌های استیکینگ بدون قرار دادن دارایی‌ها در معرض خطرهای آنلاین.
مزایای استیک کردن رمزارزها
استیکینگ ارز دیجیتال مزایای متعددی را برای سرمایه‌گذاران و شبکه‌های بلاک چین ارائه می‌دهد. در اینجا به برخی از این مزایا اشاره می‌شود.
۱. کسب درآمد غیر مستقیم
کاربران با استیک کردن ارزهای دیجیتال خود، پاداش‌هایی را به صورت منظم دریافت می‌کنند، که این پاداش‌ها می‌توانند به عنوان یک منبع درآمد عمل کنند.
۲. امنیت شبکه
استیکینگ به تأمین امنیت شبکه‌های بلاک چین کمک می‌کند، چرا که والیدیتورها (یا ماینرها در سیستم‌های PoS) برای تأیید تراکنش‌ها و تولید بلاک‌های جدید نیاز به استیک کردن دارایی‌های خود دارند.
۳. کاهش مصرف انرژی
در مقایسه با استخراج ارز دیجیتال (مانند سیستم اثبات کار یا PoW)، استیکینگ به میزان قابل توجهی انرژی کمتری مصرف می‌کند.
۴. دسترسی آسان
استیک کردن اغلب از طریق کیف پول‌های دیجیتال یا پلتفرم‌های معاملاتی قابل دسترسی است و نیاز به دانش فنی کمتری نسبت به استخراج دارد.
۵. کاهش نوسانات بازار
کاربرانی که ارزهای خود را استیک می‌کنند، معمولاً تمایل دارند دارایی‌های خود را برای مدت‌زمان طولانی‌تری نگه دارند، که این امر می‌تواند به کاهش نوسانات بازار کمک کند.
۶. افزایش مشارکت در شبکه
استیکینگ به کاربران امکان می‌دهد در تصمیم‌گیری‌های مختلف نقش داشته باشند.
معایب استیکینگ ارز دیجیتال
اگرچه استیکینگ ارز دیجیتال می‌تواند مزایای قابل توجهی داشته باشد، اما همچون سایر فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال، ریسک‌هایی را نیز به همراه دارد. درک این ریسک‌ها برای تصمیم‌گیری آگاهانه و مدیریت بهتر سرمایه‌گذاری‌های خود ضروری است. در ادامه به برخی از اصلی‌ترین ریسک‌های مرتبط با استیکینگ ارز دیجیتال اشاره می‌شود
۱. نوسان قیمت
ارزش ارزهای دیجیتال ممکن است به شدت نوسان داشته باشد. اگر قیمت ارز دیجیتال استیک شده کاهش یابد، ممکن است ارزش کلی سرمایه‌گذاری کاهش یابد، حتی اگر پاداش‌های استیکینگ دریافت شود.
۲. دوره‌های قفل‌سازی
برخی از پروتکل‌های استیکینگ دارای دوره‌های قفل‌سازی هستند، که در آن دارایی‌ها برای مدت معینی قابل برداشت نیستند.
۳. ریسک‌های مرتبط با والیدیتور
در صورتی که والیدیتورها (یا نودهایی که دارایی‌ها برای آنها استیک شده) به درستی عمل نکنند یا از قوانین شبکه تخطی کنند، ممکن است بخشی از دارایی‌های استیک شده به عنوان جریمه از دست برود.
۴. خطرات امنیتی
استیکینگ معمولاً نیازمند نگهداری دارایی‌ها در یک کیف پول دیجیتال است که ممکن است در معرض حملات سایبری قرار گیرد.
۵. تغییرات قوانین شبکه
تغییرات در قوانین یا الگوریتم‌های شبکه بلاک چین می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر پاداش‌های استیکینگ داشته باشد.
کدام ارز های دیجیتال مناسب استیکینگ هستند؟
برخی از ارزهای دیجیتال به دلیل پروتکل‌های اثبات سهام (Proof of Stake) یا مکانیزم‌های مشابه، برای استیکینگ بسیار محبوب هستند. در زیر به برخی از این ارزهای دیجیتال محبوب برای استیکینگ اشاره شده است.
۱. اتریوم ۲.۰ (ETH)
اتریوم، با ارتقاء به اتریوم ۲.۰، از مکانیزم اثبات کار به اثبات سهام منتقل شده است. این امر استیکینگ را به عنصر کلیدی شبکه تبدیل می‌کند.
۲. کاردانو (ADA)
کاردانو یک بلاک چین نسل سوم است که با هدف ارائه قابلیت مقیاس‌پذیری و امنیت بالاتر طراحی شده است. استیکینگ در کاردانو از طریق نودهایی به نام استیک پول‌ها انجام می‌شود.
۳. پولکادات (DOT)
پولکادات به دنبال فراهم آوردن یک اکوسیستم بلاک چین متصل است. این شبکه از استیکینگ برای حفظ امنیت و تصمیم‌گیری شبکه استفاده می‌کند.
۴. تزوس (XTZ)
تزوس یک پلتفرم قرارداد هوشمند است که بر پایه مکانیزم اثبات سهام ساخته شده است. استیکینگ در تزوس به عنوان “پختن” شناخته می‌شود.
