صرافی یونی سواپ، یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) مبتنی بر بلاک چین اتریوم است. Uniswap اجازه می‌دهد کاربران به طور مستقیم و بدون نیاز به شخص ثالث برای انجام معاملات، توکن‌های ERC-20 را مبادله کنند. این پلتفرم با استفاده از یک مدل قیمت‌گذاری خودکار موسوم به مدل بازارساز خودکار (Automated Market Maker، AMM) کار می‌کند.
در Uniswap، به جای سفارشات خرید و فروش سنتی، دارایی‌ها در مخازن نقدینگی (Liquidity Pools) قرار می‌گیرند. هر مخزن توسط دارایی‌های کاربران تأمین می‌شود که آنها را برای کسب درآمد از کارمزدهای معاملاتی، در اختیار صرافی قرار می‌دهند. قیمت‌ها در Uniswap بر اساس نسبت دارایی‌های موجود در هر مخزن نقدینگی تعیین می‌شوند.
Uniswap به دلیل سهولت استفاده، کم هزینه بودن معاملات (به نسبت صرافی‌های متمرکز)، و امکان دسترسی بدون محدودیت برای کاربران از سراسر جهان، محبوبیت زیادی کسب کرده است. این پلتفرم یکی از نمونه‌های بارز فناوری مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که نشان‌دهنده قدرت و انعطاف‌پذیری بلاک چین در ارائه راه‌حل‌های نوین مالی است.
هدف از ایجاد صرافی یونی سواپ چیست؟
اهداف اصلی Uniswap عبارتند از:
دسترسی آزاد و بدون محدودیت
فراهم آوردن امکان مبادله برای همه، بدون توجه به موقعیت جغرافیایی یا حداقل موجودی
امنیت و شفافیت
به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و قابل بررسی بودن کد منبع، کاربران می‌توانند به امنیت و شفافیت عملیات معتمد باشند.
کاهش هزینه‌ها و زمان اجرا
حذف واسطه‌ها و اتوماسیون معاملات از طریق استفاده از قراردادهای هوشمند، هزینه‌ها و زمان لازم برای اجرای معاملات را کاهش می‌دهد.
تشویق به تأمین نقدینگی
ارائه پاداش به کاربرانی که دارایی‌های خود را به عنوان نقدینگی در مخازن قرار می‌دهند.
صرافی یونی سواپ چگونه کار می‌کند؟
این صرافی با استفاده از یک مدل بازارساز خودکار کار می‌کند. این بازارساز یک سیستم مبتنی بر قراردادهای هوشمند برای فراهم آوردن نقدینگی در بازارهای رمزنگاری است. در اینجا چگونگی کارکرد Uniswap را توضیح می‌دهیم.
مخازن نقدینگی (Liquidity Pools)
۱. ایجاد مخازن: کاربران توکن‌های خود را به مخازن نقدینگی اضافه می‌کنند. هر مخزن شامل دو نوع توکن است، مثلاً ETH و DAI.
۲. تأمین نقدینگی: با اضافه کردن توکن‌ها به یک مخزن، کاربران به عنوان تأمین‌کنندگان نقدینگی عمل می‌کنند و در ازای آن، توکن‌های LP (Liquidity Provider) دریافت می‌کنند که نشان‌دهنده سهم آنها از مخزن است.
بازارساز خودکار (AMM)
۱. معامله بدون دفتر سفارش: در صرافی یونی سواپ به جای استفاده از دفتر سفارش سنتی، قیمت‌ها از طریق یک فرمول ریاضی بر اساس نسبت توکن‌های موجود در مخزن تعیین می‌شوند.
انجام معاملات
۱. خرید و فروش توکن: کاربران می‌توانند توکن‌ها را با یکدیگر مبادله کنند به طوری که توکن‌های خروجی از مخزن برداشته و توکن‌های ورودی به مخزن اضافه می‌شوند.
۲. تأثیر قیمتی و کارمزد: هر معامله ممکن است باعث تغییر قیمت شود، به خصوص اگر حجم معامله بزرگ باشد. همچنین، Uniswap برای هر معامله کارمزدی دریافت می‌کند که به تأمین‌کنندگان نقدینگی تخصیص داده می‌شود.
حذف نقدینگی
۱. کاربران می‌توانند توکن‌های LP خود را برای بازیابی سهم خود از توکن‌های موجود در مخزن و همچنین کارمزدهای انباشته شده، به مخزن برگردانند.
نسخه یک صرافی یونی سواپ
نسخه یک صرافی یونی سواپ در نوامبر ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد. این نسخه اولین اجرای عملی ایده‌ی بازارساز خودکار بود که بر روی بلاک چین اتریوم به اجرا درآمد. (V1) به عنوان یک پروژه پایلوت و اثبات مفهوم برای ایده‌ی مبادلات غیرمتمرکز بدون نیاز به دفاتر سفارش سنتی عمل کرد. در ادامه، ویژگی‌های کلیدی و عملکرد Uniswap V1 را بررسی می‌کنیم.
ویژگی‌های اصلی Uniswap V1
۱. تمرکز بر توکن‌های ERC-20: یونی سواپ به کاربران امکان می‌داد تا توکن‌های ERC-20 را با اتریوم (ETH) مبادله کنند. این نسخه از ایجاد جفت معاملاتی بین دو توکن ERC-20 پشتیبانی نمی‌کرد.
۲. سادگی و کاربری آسان: رابط کاربری با هدف سادگی و دسترسی آسان، طراحی شده بود تا کاربران بتوانند به راحتی معاملات را انجام دهند.
۳. بازارساز خودکار: استفاده از مدل AMM به جای دفتر سفارش سنتی، که این امکان را می‌داد تا قیمت‌ها بر اساس الگوریتم و با توجه به نسبت توکن‌ها در هر مخزن نقدینگی تعیین شوند.
۴. بدون اجازه و غیرمتمرکز: هر کسی می‌توانست به عنوان تأمین‌کننده نقدینگی بدون نیاز به ثبت نام، KYC (شناخت مشتری)، یا اجازه از یک مقام مرکزی از خدمات صرافی استفاده کند.
عملکرد نسخه یک یونی سواپ
۱. مخازن نقدینگی: کاربران با قرار دادن اتریوم و توکن ERC-20 مورد نظر در یک مخزن نقدینگی، به این مخزن کمک می‌کردند.
۲. معامله: کاربران می‌توانستند اتریوم را به توکن مورد نظر و برعکس تبدیل کنند. این کار بر اساس نرخ‌هایی که توسط الگوریتم AMM تعیین شده بود انجام می‌شد.
۳. کارمزد معاملاتی: برای هر معامله، کارمزدی وجود داشت که به تأمین‌کنندگان نقدینگی تعلق می‌گرفت.
نسخه دوم صرافی یونی سواپ
نسخه دون یونی سواپ (V2)، که در مه ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد، نسل بعدی صرافی غیرمتمرکز Uniswap بود و نسبت به نسخه اولیه (V1) پیشرفت‌ها و ویژگی‌های جدیدی را ارائه داد. این نسخه با هدف رفع برخی محدودیت‌ها و بهبود تجربه کاربری و امنیت، طراحی شده بود. در ادامه، برخی از مهم‌ترین تغییرات و ویژگی‌های Uniswap V2 را بررسی می‌کنیم.
ارتقاء‌ها و ویژگی‌های کلیدی Uniswap V2
۱. جفت‌های معاملاتی ERC-20/ERC-20: نسخه دوم، امکان ایجاد جفت‌های معاملاتی بین دو توکن ERC-20 را فراهم کرد. در حالی که V1 فقط امکان معامله بین ETH و توکن‌های ERC-20 را داشت. این ویژگی تنوع بیشتری برای معامله‌گران و تأمین‌کنندگان نقدینگی ایجاد کرد.
۲. قیمت‌های دقیق‌تر از طریق Oracle: یک روش برای ایجاد اوراکل‌های قیمتی دقیق‌تر را معرفی کرد که به پروژه‌های دیگر اجازه می‌داد تا از داده‌های قیمتی تاریخی Uniswap به عنوان یک منبع اطلاعاتی قابل اعتماد استفاده کنند.
۳. امکانات فلش لون (Flash Swaps): نسخه دوم یونی سواپ، امکان فلش لون‌ها را معرفی کرد که به کاربران اجازه می‌دهد تا توکن‌ها را بدون نیاز به پیش‌پرداخت مبادله کنند با این شرط که تراکنش در همان بلاک به پایان برسد. این ویژگی برای اجرای استراتژی‌های پیچیده مالی و اعمال اصلاح در قیمت‌ها مفید است.
۴. امنیت افزایش یافته: نسخه ۲ با هدف ارتقاء امنیت، اصلاحاتی در قراردادهای هوشمند خود اعمال کرد تا از حملات مختلف، از جمله حملات reentrancy جلوگیری کند.
۵. کارمزدهای معاملاتی: در Uniswap V2، کارمزد معاملاتی ۰.۳ درصد باقی ماند. اما این نسخه زیرساخت‌ها را برای امکان تغییر این کارمزدها در آینده فراهم کرد.
توکن یونی (UNI) چیست؟
رمزارز UNI توکن بومی صرافی یونی سواپ است که بر روی بلاک چین اتریوم به عنوان یک توکن استاندارد ERC-20 عرضه شده است. UNI در سپتامبر ۲۰۲۰ معرفی شد و به عنوان یک ابزار حاکمیتی برای دارندگان آن عمل می‌کند. این توکن به دارندگانش اجازه می‌دهد تا در تصمیمات مربوط به توسعه و به‌روزرسانی‌های پلتفرم Uniswap شرکت کنند.
ویژگی‌ها و کاربردهای توکن UNI
۱. حاکمیت: دارندگان UNI می‌توانند در رای‌گیری‌ها شرکت کنند یا پیشنهاداتی را برای تغییرات در پروتکل ارائه دهند.
۲. توزیع عادلانه: در زمان راه‌اندازی، تعداد قابل توجهی از توکن‌های UNI به صورت رایگان به کاربران فعلی و تأمین‌کنندگان نقدینگی پلتفرم توزیع شد، که این امر به ترویج توزیع عادلانه‌تر کمک کرد.
انگیزه برای تأمین نقدینگی: UNI همچنین می‌تواند به عنوان انگیزه‌ای برای تأمین‌کنندگان نقدینگی در مخازن نقدینگی خاص استفاده شود.
۴. سودآوری: در حالی که توکن UNI بیشتر برای حاکمیت در نظر گرفته شده است، برخی از سرمایه‌گذاران آن را به عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری با امید به افزایش ارزش آن در آینده خریداری می‌کنند.
۵. دسترسی به ویژگی‌های جدید: دارندگان UNI ممکن است به ویژگی‌ها یا محصولات جدید در پلتفرم Uniswap دسترسی زودهنگام داشته باشند.
توکن UNI نقش مهمی در توسعه و مدیریت جامعه Uniswap ایفا می‌کند و به عنوان یک مثال برجسته از اهمیت توکن‌های حاکمیتی در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) عمل می‌کند.
کیف پول های مناسب توکن یونی
رمزارز UNI که بر اساس استاندارد ERC-20 در بلاک چین اتریوم ایجاد شده است، می‌تواند در انواع کیف پول‌های سازگار با اتریوم نگهداری شود. این کیف پول‌ها به دو دسته عمده سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تقسیم می‌شوند و امکانات مختلفی برای امنیت، دسترسی و کاربری ارائه می‌دهند. در زیر به برخی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای نگهداری توکن UNI اشاره شده است.
کیف پول‌های سخت‌افزاری (Hardware Wallets)
۱. Ledger Nano S و Ledger Nano X: این کیف پول‌های سخت‌افزاری از جمله امن‌ترین گزینه‌ها برای نگهداری رمزارزها هستند. آنها از UNI و دیگر توکن‌های مبتنی بر ERC-20 پشتیبانی می‌کنند و امکان نگهداری دارایی‌های دیجیتالی را به دور از خطرات متصل به اینترنت فراهم می‌آورند.
۲. Trezor Model و Trezor One: این کیف پول‌ها نیز از توکن‌های ERC-20 پشتیبانی می‌کنند و یک راه حل امن برای نگهداری UNI و سایر رمزارزها ارائه می‌دهند.
کیف پول‌های نرم‌افزاری (Software Wallets)
۱. MetaMask: یک افزونه مرورگر و همچنین یک برنامه موبایل که به کاربران اجازه می‌دهد تا با بلاک چین اتریوم تعامل داشته باشند و توکن‌های ERC-20 مانند UNI را نگهداری کنند.
۲. MyEtherWallet (MEW): یک کیف پول وب محبوب که امکان دسترسی به دارایی‌های مبتنی بر اتریوم را از طریق وب‌سایت یا برنامه موبایل فراهم می‌کند.
۳. Trust Wallet: کیف پول موبایل که از توکن‌های متعدد از جمله UNI پشتیبانی می‌کند و کاربری آسانی دارد.
۴. Argent: یک کیف پول موبایل با ویژگی‌های امنیتی پیشرفته و دسترسی آسان به خدمات DeFi که از UNI و سایر توکن‌های ERC-20 پشتیبانی می‌کند.
