بازار بورس ایران یک بازار مالی است که در آن انواع اوراق بهادار مانند سهام، اوراق مشارکت، اوراق قرضه و… مورد معامله قرار می‌گیرد. این بازار دارای دو بخش اصلی است که شامل بورس اوراق بهادار تهران و بورس کالا می‌شود. بورس اوراق بهادار تهران که اوراق بهادار شرکت‌های سهامی عام و خصوصی را معامله میکند. بورس کالا که محصولات کشاورزی، معدنی، نفتی و صنعتی را مورد معامله قرار می دهد.
بازار بورس ایران چگونه فعالیت میکند؟
بورس ایران به صورت الکترونیکی عمل می کند و فرآیند معاملات اوراق بهادار در آن به شکل زیر است.
ثبت سفارش
سرمایه‌گذاران سفارش‌های خرید و فروش خود را از طریق سیستم، ثبت می‌کنند. این سفارش‌ها شامل تعداد و قیمت مورد نظر برای خرید یا فروش اوراق بهادار می‌شود.
تطابق سفارشات
سیستم بورس، سفارش‌های خرید و فروش را با هم تطابق می‌دهد و در صورتی که قیمت و تعداد مطابقت داشته باشند، معامله صورت می‌گیرد.
اعلام قیمت
قیمت‌های معامله شده در زمان های مختلف و قیمتی که از طریق سیستم اعلام می‌شود، به بازار اطلاع داده می شود.
ثبت معاملات
معاملات انجام شده، به صورت آنی در سیستم ثبت می‌شوند تا اطلاعات مربوط به معاملات برای تمامی سرمایه‌گذاران قابل دسترس باشد.
تسویه معاملات
پس از انجام معاملات، سیستم تسویه بورس انجام می‌شود که شامل انتقال اوراق بهادار و وجه معامله‌شده است.
این فرآیند به صورت پیوسته و در ساعات کاری بورس ادامه می‌یابد و با استفاده از سیستم‌های الکترونیکی و فناوری اطلاعات، تمامی مراحل با دقت و سرعت انجام می شود.
بورس اوراق بهادار تهران
این بخش از بازار بورس ایران دارای ویژگی‌هایی است که باعث می‌شود بورس اوراق بهادار تهران یکی از بازارهای مالی مهم و پویای منطقه باشد.
۱- معاملات الکترونیکی: معاملات در این بورس به صورت الکترونیکی انجام می پذیرد. این ویژگی باعث افزایش سرعت و کارایی در انجام معاملات می‌شود.
۲- تنوع اوراق بهادار: در این بورس، انواع مختلفی از اوراق بهادار از جمله سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت، اوراق قرضه و… معامله می‌شود که به سرمایه‌گذاران امکان دسترسی به گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاری را می‌دهد.
۳- شفافیت: اطلاعات مربوط به معاملات و عملکرد شرکت‌ها به صورت شفاف در دسترس عموم قرار می‌گیرد. این امر باعث ایجاد اعتماد بین سرمایه‌گذاران و افزایش شفافیت بازار مالی می‌شود.
۴- قوانین و مقررات: بورس اوراق بهادار تهران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران و سایر مراجع مربوطه قرار دارد و بر اساس قوانین و مقررات مشخص عمل میکند.
۵- تأثیر گذاری بر اقتصاد: فعالیت‌های این بورس تأثیر مستقیمی بر اقتصاد کشور دارد و در تامین منابع مالی برای شرکت‌ها و پروژه‌های سرمایه‌گذاری مؤثر است.
بورس کالا دارای چه ویژگی هایی است؟
بورس کالا دارای ویژگی‌هایی است که در ادامه به آن می پردازیم.
۱- تنوع کالاها
این بورس به تجارت و معامله کالاهای مختلف از جمله نفت، گندم، فلزات و محصولات کشاورزی اختصاص دارد.
۲- معامله در زمان و قیمت مشخص
معامله‌گران می‌توانند در زمان و قیمت مشخصی با توجه به شرایط بازار به تبادل کالاها بپردازند.
۳- امکان استفاده از ابزارهای مالی
افراد معامله‌گر می‌توانند از ابزارهای مالی مختلف مانند آپشن، فیوچر و سواپ برای مدیریت ریسک و بهره‌برداری از فرصت‌های بازار استفاده کنند.
۴- شفافیت
بورس کالا اطلاعات مربوط به معاملات را به صورت عمومی ارائه می‌دهد که باعث افزایش شفافیت بازار می شود.
۵- دسترسی به تأمین‌کنندگان معتبر
افراد معامله‌گر می‌توانند به سادگی با تأمین‌کنندگان کالاهای مورد نیاز خود در این بورس ارتباط برقرار کنند.
تفاوت بازار بورس ایران با بورس جهانی چیست؟
تفاوت‌های بازار بورس ایران با بورس‌های جهانی می‌تواند در چندین جنبه مشاهده شود. در ادامه به این تفاوت ها می پردازیم. این تفاوت‌ها تنها برخی از مواردی هستند که بین بورس ایران و بورس‌های جهانی وجود دارد و هر کدام از این موارد می‌تواند بر تصمیمات سرمایه‌گذاران و عملکرد بازارها تأثیرگذار باشد.
عوامل سیاسی و اقتصادی
بورس ایران به دلیل تحریم‌ها و سیاست‌های داخلی ممکن است تحت تأثیر عوامل سیاسی و اقتصادی داخلی باشد، در حالی که بورس‌های جهانی تحت تأثیر عوامل جهانی و بین‌المللی قرار می‌گیرند.
محدودیت‌های دسترسی به سرمایه‌گذاری خارجی
سرمایه‌گذاران در بورس ایران ممکن است با محدودیت‌هایی در دسترسی به بازارهای خارجی و معاملات با اوراق بهادار جهانی مواجه شوند که در بورس‌های جهانی این محدودیت‌ها کمتر است.
نوع و حجم اوراق بهادار معامله شده
در بورس ایران، عمدتاً سهام شرکت‌های داخلی معامله می‌شود. در حالی که در بورس‌های جهانی می‌توان انواع مختلفی از اوراق بهادار مانند ارز، سهام، طلا و سایر دارایی‌ها را معامله کرد.
رویکرد نظارت و تنظیمات
نحوه نظارت و تنظیمات بورس ایران با بورس‌های جهانی متفاوت است. این تفاوت می‌تواند بر رفتار و عملکرد بازار تاثیر داشته باشد.
ساعات کاری
ساعات کاری بورس‌های جهانی ممکن است با بورس ایران متفاوت باشد. این موضوع می‌تواند بر زمان معاملات و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد.
